+ Ngành in việt nam và giải pháp chống ô nhiễm môi trường
Ngoài việc tăng cường đổi mới công nghệ, ngành công nghiệp in nước ta trong những năm qua đã có những bước phát triển rất mạnh mẽ về số lượng cơ sở sản xuất cũng như quy mô sản xuất.
Đồng thời với sự tăng trưởng này, lượng chất thải của các cơ sở sản xuất in cũng ngày càng gia tăng, nhưng việc đánh giá mức độ ô nhiễm do các nguồn thải công nghiệp này và nghiên cứu để đưa ra các giải pháp kỹ thuật công nghệ đề xử lý nó vẫn còn chưa được quan tâm thích đáng.
1. Đặt vấn đề:
Từ khi nước ta có luật bảo vệ môi trường, vấn đề giảm thiểu ô nhiễm môi trường và xử lý các nguồn thải ô nhiễm không chỉ là nhiệm vụ của từng cá nhân, từng cơ sở sản xuất mà là của các công ty, xí nghiệp công nghiệp trên toàn quốc .
Bộ môn Công nghệ in, trường Đại học Bách khoa Hà Nội cũng rất quan tâm đến vấn đề trên và đã có nhiều nghiên cứu thử nghiệm kết hợp với Viên Khoa học và Công nghệ môi trường Đại học Bách khoa Hà Nội bước đầu phân loại một số nguồn thải gây ô nhiễm chính từ ngành công nghiệp này và đã đưa ra những giải pháp công nghệ phù hợp để xử lý.
Trong phạm vi giới hạn của một bài báo chúng tôi chỉ muốn trình bày một số thông tin tổng quát trong việc phân loại các chất thải gây ô nhiễm của ngành công nghiệp in trên thế giới cũng như ở nước ta đồng thời đề xuất một số công nghệ xử lý nước thải của công đoạn chế bản và công đoạn in đã và đang được nghiên cứu và ứng dụng thành công bước đầu với hy vọng góp phần cải thiện môi trường đang bị ô nhiễm bởi nhiều ngành công nghiệp ở nước ta hiện nay.
2. Đánh giá các chất thải chính của công nghiệp in và biện pháp giảm chất thải
Bất kỳ một phương pháp in nào, từ in lưới, in typo, in flexo, in ống đồng hay in offset đều có chất độc hại thải ra môi trường. Tuy nhiên nếu đánh giá theo quy trình công nghệ sản xuất in (trước in-chế bản, in và gia công sau in) thì việc gây ô nhiễm chính là do các chất thải độc hại tập trung ở công đoạn chế bản và công đoạn in. Xét về tổng thể, ô nhiễm môi trường do công nghiệp sản xuất in có nhiều dạng: ô nhiễm do tiếng ồn, ô nhiễm không khí do các dung môi của mực in, hồ dán, xăng dầu mỡ, ô nhiễm do các chất thải rắn như bản in, giấy in cũng rất lớn. Thực tế đã có nhiều công nghệ rất hiệu quả được áp dụng cho xử lý khí ô nhiễm bằng hệ thống hút lọc không khí kết hợp với hấp thụ, hấp phụ. Các chất thải rắn đã được thu gom, tái chế hoặc chuyển sang các dạng nguyên, nhiên liệu khác bằng các công nghệ thông dụng và hiệu quả. Tuy nhiên nguồn gây ô nhiễm chủ yếu lại là nước thải của công nghiệp in ở nước ta là rất lớn nhưng lại chưa được các cơ sở sản xuất in quan tâm giải quyết và cũng ít các công trình khoa học nghiên cứu trong lĩnh vưc này do quy mô nhỏ lẻ và phân tán của các xí nghiệp in.
Chỉ xét về nước thải, công đoạn chế bản chất gây ô nhiễm bởi các hóa chất sử dụng để hiện tráng phim và bản (kể cả bản kim loại và bản photopolymer), các dung dich axit hoặc kiềm, các hóa chất định hình, hãm…là khá nghiêm trọng.
Do nước thải của công đoạn này tương đối it nên giải pháp chung được đưa ra là phải tập trung nước thải này vào những thiết bị chứa riêng biệt sau đó đem di xử lý. Tuy nhiên công việc này cũng chỉ được thực hiện ở một số công ty, xí nghiệp in có quy mô lớn, còn đa số là thải trực tiếp vào hệ thống nước thải chung.
Nước thải ở công đoạn in ô nhiễm chủ yếu do mực in và các dung dịch tẩy rửa của quá trình vệ sinh rửa trục lô cao su, bản. Tùy thuộc vào các phương pháp in khác nhau mà nước thải của quá trình này cũng chứa các hóa chất độc hại khác nhau. Theo [1] , mực in sử dụng cho các phương pháp in litho, in lưới, in flexo và in ống đồng thì trong thành phần nước thải sẽ có một số hóa chất gây ô nhiễm chính như : Crom, bari, chì và các dung dịch tẩy rửa như trichloroethylene, methylene cloride, 1.1.1-trichloroethane, carbon tetrachloride, 1.1.2- trichloroethane, chlorobenzene, xylene, acetone, metanol, methyl ethyl ketone (MEK), toluene, carbon disulfide, benzene.
Trong trường hợp này, các giải pháp được các nhà nghiên cứu đưa ra nhằm giảm lượng chất ô nhiễm trước khi dùng các quá trình công nghệ để xử lý bao gồm:
• Phân loại các dòng nước thải riêng biệt để thuận tiện cho xử lý.
• In từng màu riêng biệt hoặc dùng mực in đặc biệt để giảm số lần phải rửa các lô cho mỗi lần in.
• Rửa mực chỉ khi thay màu hoặc khi có sự cố mực bị khô.
• Dùng những chất tẩy rửa không có dung môi độc hại như xà phòng hoặc các chất tẩy rửa có thể dùng lại nhiều lần.
Tuy nhiên dù có hạn chế bằng các biện pháp trên, nước thải sau đó cũng vẫn phải được xử lý để đạt các tiêu chuẩn môi trường cho phép mới được thải vào hệ thống cống thải chung. Do đó việc nghiên cứu, khảo sát, đánh giá và đưa ra các công nghệ phù hợp để xử lý tại chỗ nguồn nư
